નામનું વચન
સાધારણ રીતે એક વસ્તુ માટે એકવચન અનર એકથી વધુ વસ્તુ મારે બહુવચન વપરાય છે.
ઉદાહરણ
ઘોડો - એક વચન
ઘોડા - બહુવચન
નામને અંતે અ, આ, ઇ, ઈ, ઉ, કે ઊ હોય તો તેને "ઓ" પ્રત્યય લગાડવાથી બહુવચનું રૂપ બને છે.
અ શબ્દના ઉદાહરણો
પુસ્તક - પુસ્તકો
પર્વત - પર્વતો
દેશ - દેશો
રાજ્ય - રાજ્યો
આ શબ્દના ઉદાહરણો
વાર્તા - વાર્તાઓ
રાજા - રાજાઓ
શાળા - શાળાઓ
ઇ શબ્દના ઉદાહરણો
ઋષિ - ઋષિઓ
કવિ - કવિઓ
મૂર્તિ - મૂર્તિઓ
ઈ શબ્દના ઉદાહરણો
નદી - નદીઓ
હાથી - હાથીઓ
પ્રવાસી - પ્રવાસીઓ
ઉ શબ્દના ઉદાહરણો
વસ્તુ - વસ્તુઓ
ગુરુ - ગુરુઓ
સાધુ - સાધુઓ
ઊ શબ્દના ઉદાહરણો
પુત્ર વધુ - પુત્રવધૂઓ
નામ "ઓ" કરાતા હોય તો "ઓ" નો "આ" કરવાથી બહુવચન થાય છે.
છોકરો - છોકરા, છોકરાઓ
ઘોડો - ઘોડા, ઘોડાઓ
સર્વનામ
નામ (સંજ્ઞા) ને બદલે વપરાતા શબ્દોને "સર્વનામ"કહેવાય.
વાક્યમાં કરતાં અને કર્મ તરીકે સર્વનામ આવી શકે છે.
સર્વનામના ઉપયોગથી વાક્ય ટૂંકું અને સરળ બને છે.
પુરુષ |
એકવચન |
પહેલો
પુરુષ |
હું,
મારાથી, મારું, મારામાં |
બીજો
પુરુષ |
તું,
તમે, તારાથી, તારું, તારામાં |
ત્રીજો
પુરુષ |
તે,
તેને, તેનાથી, તેનું, તેનામાં |
1st |
અમે,
અમને, અમારાથી, અમારું, અમારામાં |
2nd |
તમે,
તમને, તમારાથી, તમારું, તમારામાં |
3rd |
તેઓ,
તેઓને, તેમનું, તેમનાથી, તેઓનું, તેમનામાં |
"આપણે" - પહેલા - બીજા પુરુષનું સયુંકત સર્વનામ છે.
ઉદાહરણો
- હું બુલવાનો છું.
- તમારામાંથી બિલાડીની ડોકે ઘંટ કોણ બાંધશે?
- અમારામાં કોઈ ડરે એવું નથી.
- તમે આખો પ્રસંગ વર્ણવો.
- મેં તેમને મારી વાત કહી.
- તે અમદાવાદ જવાનો છે.
- મને બોલાવીને તેઓએ ઠપકો આપ્યો.
- આપ મારી વાત સાંભળશો?
- તે મારી વાત માનશે.
- આપણે સાથે જઈશું.
- મારાથી બોલી જવાયું.
- આપણાથી આ કામ ન થાય.
- માતુ ગીર મને વ્હાલું છે.
- તેનામાં બુદ્ધિ નથી.
- તારાથી પરીક્ષા પાસ ન થાય.
સર્વનામના પ્રકારો નીચે મુજબ છે.
સ્વવાચક સર્વનામ
જે સર્વનામ પુરુષ વાચક સર્વનામ સાથે વપરાઈને પોતાને ઓળખે છે તે સ્વવાચક સર્વનામ કહેવાય.
સ્વવાચક સર્વનામોના ઉદાહરણો
- હું પોતે આવ્યો હતો.
- તમે ખુદ આવજો.
- તમે જાતે જ લખો.
- મેં સ્વયં તમારી વાત સાંભળી હતી.
- તેને પોતાનું કામ બીજા પાસે કરાવવાની આદત છે.
- તેનામાં આપોઆપ સાંજ આવી ગઈ.
દર્શકવાચક સર્વનામ
પાસેની કે દૂરની પણ પ્રત્યક્ષ વસ્તુ કે વ્યક્તિ દર્શાવવા વપરાતા સર્વનામોને દર્શકવાચક સર્વનામ કહેવામાં આવે છે.
- દર્શકવાચક સર્વનામના ઉદાહરણો
- પેલા ભાઈને મેં તમારી ચાવી આપી છે.
- પેલી સ્ત્રીએ તમારા માટે હળવો મોકલ્યો.
- ઈ મોટો છે.
- આણે મને માર્યો.
- તેણે મારો કોણ લીધો.
- એ ત્યાં કામ કરતો હતો.
- મારા માટે ઓલ્યું લાવ્યો?
- તને કઈ છોકરી ગમે છે? આ કે પેલી?
- 'આ રહ્યા ઇંગ્લેન્ડના એક યશસ્વી વડાપ્રધાન.'
સાપેક્ષ સર્વનામ / સંબંધી સર્વનામ
એકબીજાની અપેક્ષાએ વપરાતા સર્વનામોને સાપેક્ષ સર્વનામ કહેવાય છે.
આવા વાક્યોમાં પહેલો ભાગ બોલ્યા પછી બીજો ભાગ બોલાવો જ પડે છે.
સાપેક્ષ સર્વનામના ઉદાહરણો
- જે ખાડો ખોદે તે પડે.
- જે વાંચે તે પાસ થાય.
- જેને રામ રાખે તેને કોઈ ન ચાખે.
- જેને ધગશ હોય તેને ઊભા થવાનું છે.
- જેણે આપી જાણ્યું તેણે જીવી જાણ્યું.
- જે વાવશે તે લણશે.
- જેને દેશની સંસ્કૃતિને પ્રેમ કર્યો તેણે પોતાનું જીવન સુધર્યું.
- જો વાંચશો તો પાસ થશો.
- જયારે મહેમાન આવ્યા ત્યારે તે સૂતો હતો.
અન્યોન્યવાચક સર્વનામ
એકબીજાના સંદર્ભમાં વપરાતા સર્વનામને અન્યોન્યવાચક સર્વનામ કહેવાય છે.
- અરસ-પરસ
- પરસ્પર
- એક-બીજા
પ્રશ્નવાચક સર્વનામ
નામને બદલે વપરાતા અને પ્રશ્ન પૂછવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતા પદને પ્રશ્નવાચક સર્વનામ કહેવામાં આવે છે.
પ્રશ્નવાચક સર્વનામના ઉદાહરણો
- આ ઓરડામાં કોણ ફરે છે?
- તમારે ચુ જોઈએ છે?
- તમારે શેમાં જવું છે?
- તમારે ક્યાં જવું છે?
- કોને પ્રશ્ન રજુ કરવાના છે?
- તમને અહીં કોણે પહોંચાડ્યા?
- કોનું પુસ્તક છે?
- કોને કહો છે?
- હું ખોટો નથી એ કેમ સમજાવું?
અનિશ્ચિત સર્વનામ
જે સર્વનામ વડે ચોક્કસ વ્યક્તિ કે પદાર્થને અર્થ સૂચવતો નથી તેવા સર્વનામને અનિશ્ચિત સર્વનામ કહે છે.
અનિશ્ચિત સર્વનામના ઉદાહરણો
- તમે કંઈક કહો!
- કોઈકે બૂમ પાડી.
- કેટલાક લોકો આવ્યા.
- મારે ફલાણી વસ્તુ જોઈએ છે.
- અમુક લોકો સ્વાર્થ મારે કામ કર્તા હોય છે.
- કોઈપણ માણસ પત્નીને સહન ન કરી શકે.
- અન્ય વાત માટે સંભળાવી છે.
- ઘણી બાબતો અંગે અમારી વચ્ચે વાતો થઇ.
જંકચર અને સ્વરભાવ
જંકચરના ઉદાહરણો
સરકાર સારી છે. - સાર કાર સારી છે.
ખાતું ખાતું બોલે છે. - ખા તું ખા તું બોલે છે.
વાડીલાલ ફૂલો આપે છે. - વાડી લાલ ફૂલો આપે છે.
આભાર શાનો? - આ ભાર શાનો?
ભાઇલાલ સાડી લાવ્યા. - ભાઈ લાલ સાડી લાવ્યા.
દીવા નથી દરબારમાં છે અંધારું ઘોર. - દીવાનથી દરબારમાં છે અંધારું ઘોર.
સ્વરભારના ઉદાહરણો
સારું - સા...રું
ઠીક - ઠી...ક
એમ - એ...મ
હા - હ...
શું ખાધું - શું ખાધું ?
Also Read
દ્વિરૃક્ત અને રવાનુકરી, અનુગ, નામયોગી અને કેવળપ્રયોગીની સમજૂતી
ક્રિયાપદ અને કૃદંતની સમજૂતી તેઓના પ્રકારો સહીત
નિપાતની સમજૂતી અને તેના પ્રકારો
0 Comments